7 далел дар бораи ҷашни қадимии Сада

Дар шаҳру минтақаҳои Тоҷикистон, дар охири моҳи январ фестивали анъанавии Сада ё  Иди Сада ҷашн гирифта мешавад, ки аз қадимулайём ба мо расидааст.

Halva.tj муҳимтарин ва ҷолибтарин далелҳоро дар бораи ин рӯзи аҷиб ҷамъ овард.

Чанде пеш аз нав эҳё шуд

Гарчанде, ки ин ҷашн қадимист, имрӯзҳо дар Тоҷикистон ба таври васеъ ҷашн гирифта мешавад, ҷолиб аст, ки ӯ ба ин кишвар чанде пеш омадааст. Дақиқтараш, он дар қатори дигар суннатҳо ва маросимҳои миллӣ эҳё шуд. Сада, ба мисли Наврӯз ва Меҳргон, асли ориёӣ дорад. Тоҷикон одати таҷлили Садаро дар баъзе мавридҳо аз даст додаанд. Танҳо се сол қабл, бо ташаббуси мақомот, он ба тақвими идҳо шомил карда шуд.

Бо оташ ва офтоб алоқаманд аст

Пеш аз ҳама, ҷашни Сада бо оташ алоқаманд аст. Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ҳатто дар табрикоти худ ин идро Мелоди оташ номид. Ин номи хеле дақиқи анъанаи қадимист. Инчунин, ҷашни Сада бо одати парастиши офтоб ҳамчун манбаи тамоми мавҷудоти зинда алоқаманд аст.

Гулханҳо фурӯзон карда мешаванд

Аз ин рӯ яке аз рамзҳои асосии ид гулхан аст, ки ҳатман дар  Иди Сада фурӯзон мешавад. Боварӣ ҳаст, ки оташ ҳар қадар пурзӯртар ва баландтар аланга гирад, ҳамон қадар ҳосили фаровон ба даст меояд. Як эпизод аз "Шоҳнома" -и Фирдавсӣ низ аксар вақт бо ин ҷашн алоқаманд аст, ки мувофиқи он подшоҳи сулолаи бостонии Пешдодиён Хушанг боре ба сӯи море, ки дид, санг андохт ва ба дигаре зарба зада, шарора зад ва афрӯхт оташ. Ҳоким фармон дод, ки ба шарафи ин оташ ид барпо карда шавад.

Бо рақами 100 алоқаманд аст

Сада одатан бо Наврӯз рабт мегирад, бинобар ин санаи таҷлили он метавонад каме фарқ кунад. Номи ид аз калимаи "Сад" сарчашма мегирад, ки маънои форсӣ ва тоҷикӣ "100" -ро дорад. Ин рақам баъзан бо миқдори рӯзҳое, ки аз охири тобистон гузаштааст, вале бештар бо миқдори шабу рӯз то ҷашни Наврӯз рабт мегирад.

Алвидоъ бо зимистон

Сада бо симҳои зимистон ва наздикшавии баҳор алоқаманд аст. Маҳз дар ин рӯз онҳо бо ҳавои сард видоъ карда, мавсими навро дар замонҳои қадим бо шодмонӣ пешвоз гирифтанд. Сада авҷи зимистон аст, пас гармтар мешавад. Дар солномаҳо гуфта мешавад, ки Сада барои гиромидошти оташ ва муҳофизат аз қудрати зулмот - хунукӣ ва шабнам даъват шудааст. Дар фасли сарди зимистон, мардуме, ки ба ид омада буданд, гулханҳо афрӯхтанд, шод буданд, то сахтии зимистонро сабуктар кунанд ва эҳсоси баҳорро наздик кунанд.

Бо хоҷагии қишлоқ алоқаманд аст

Инчунин, ҷашни Сада одатан бо кишоварзӣ низ рабт мегирад, дар Тоҷикистони муосир ярмаркаҳои кишоварзӣ одатан дар ин рӯз баргузор мешаванд. Маҳз аз ҳамин рӯз, заминдорон бояд чун анъана ба тайёр кардани тухмӣ ва асбобҳо шурӯъ кунанд. Деҳқонон заминро ба корҳои баҳорӣ ва кишту кор омода мекунанд, бо зимистон видоъ мекунанд.

Далда таоми анъанавӣ аст

Табақе, ки одатан бо ин ҷашн алоқаманд аст, далда аст. Онро аз гандуми кӯфта, сар ва пойҳои барра ва лӯбиё се соат мепазанд.