7 далели номаъмул дар бораи Юрий Гагарин ва парвози ӯ ба кайҳон

Ҳар сол 12 апрел дар саросари ҷаҳон корнамоии ғайриоддии кайҳоннаварди шӯравӣ Юрий Гагаринро, ки нахустин маротиба парвози идорашавандаро ба кайҳон анҷом додааст, ба ёд меоранд. Ин воқеа 60 сол пеш рух дода буд. Дар бораи ин рӯйдоди таърихӣ бисёр навишта шудааст ва номи Гагарин дар тамоми ҷаҳон маъруф аст. 

Мо тасмим гирифтем дар бораи 7 далели номаъмул дар бораи аввалин кайҳонавард дар ҷаҳон ва парвози ӯ хотиррасон кунем. 

"Ҳама аз рӯи дастурамал"

Ба наздикӣ аввалин маротиба дастурамале, ки онро ҳар як кайҳоннавард бояд пеш аз парвоз риоя кунад нашр шуд. Дар он ба таври муфассал гуфта шудааст, ки кадом амалҳоро пеш аз парвоз анҷом додан лозим: гузаштан аз муоинаи тиббӣ, санҷиши скафандр ва микрофони киштии кайҳонӣ. 

Дар мадор, кайҳоннавард бояд ҳар мушоҳида ва амали андешидашударо ба Замин интиқол диҳад. Пас аз 20 дақиқаи парвоз, амр дода шуд, ки хӯрок бигирад. Дар охири дастурҳо амалҳо ҳангоми фуруд ва пас аз он, аз ҷумла дар ҳолатҳои махсус, масалан, ҳангоми фуруд омадан ба уқёнус тавсиф карда шуданд. 

"Ҳаёти оилавӣ"

Гагарин дили ҳамсари ояндааш Валентина Горячеваро ба осонӣ ба даст наовардааст. Аммо, лётчик ақибнишинӣ накард. Муносибати зану шавҳар оҳиста оҳиста инкишоф ёфтанд, ва издивоҷ ҳам карда наметавонистанд: роҳбарияти мактаби парвоз ба курсантҳо дар давоми таҳсил иҷозат надод, ки издивоҷ кунанд. Гагарин фавран пас аз хатми мактаб бо Горячева хонадор шуд. Онҳо 10 сол зану шавҳар буданд. Пас аз марги Юрий Алексеевич, Валентина Гагарина дигар издивоҷ накард. Вай аз шавҳараш 52 сол зиёдтар зиндагӣ кард.

Кайҳоннавард (космонавт) ё астронавт? 

Калимаи "кайҳонавард" ("космонавт") каме пеш аз парвози аввал, вақте Вазири мудофиаи СССР Родион Малиновский "Низомномаи муваққатӣ дар бораи кайҳоннавад"-ро интишор кард, ба одат даромад. 

Дар он замон истилоҳи "астронавт" дар илми ҷаҳонӣ ва адабиёти бадеии фантастикӣ бештар истифода мешуд. Дар солҳои сиюми қарни гузашта, ба ҷои "космонавтика" дар забони русӣ, мафҳуми "шиноварии киштии ситора" вуҷуд дошт ва дар фармонҳои нерӯҳои ҳавоӣ ҳанӯз дар соли 1959 чунин навишта буданд: "интихоби астронавт-ро гузаронед" 

"Меравем!" ("Поехали!")

Тибқи оиннома, лётчикҳо ҳангоми парвоз бояд "Экипаж, парвоз мекунам!" гуяд. Маълум аст, ки "Меравем!" ("Поехали!") ба лётчик-озмоишгар Марк Галлей ба ҷои гузориши расмӣ, писанд омад, ки ҳангоми омӯзиш дар модели такмилёфтаи рақами 2 дар Институти тадқиқотии парвозҳо (ЛИИ) дар шаҳри Жуковский сармураббӣ буд. Маҳз аз ӯ буд, ки Гагарин ибораи машҳурро мешунид ва дар оғоз мегуфт. 

Лухтак Иван Иванович 

Гагарин бо киштии кайҳонии "Восток" ба кайҳон парвоз кард. Аммо пеш аз аввалин кайҳонавард, ду парвози бомуваффақияти озмоишӣ дар "Восток-3А", прототипи киштии асосӣ, тавассути лухтак бо номи Иван Иванович анҷом дода шуд. Вай маълумоти одами зиндаро ба қадри имкон такрор кард ва дар тан либоси скафандрӣ дошт. Дар соли 1993, лухтак ба маблағи тақрибан 3 миллион доллар ба ауксион гузошта шуд. 

Навиштаҷоти "СССР" дар тоскулоҳ 

Маълум мешавад, ки ин навиштаҷот дар кулоҳи кайҳонавардон қабл аз парвоз пайдо шудааст. Субҳи 12 апрел, вақте ки ба Гагарин аллакай скафандрро пӯшонида буданд, маълум шуд, ки кайҳонавард нишони шинохтӣ надорад. Баъд мутахассиси скафандрҳо Виктор Давидянс дар кулоҳи Юрий Алексеевичро бо хуша ва ранг навиштаҷоти "СССР" -ро навишт. Ин ҳам барои он зарур буд, ки Гагаринро ҳамчун як лётчики хориҷӣ қабул накунанд. 

Мактуб ба ҳамсараш

Пеш аз парвоз ба кайҳон, Юрий Гагарин, барои мабодо, ба ҳамсараш номаи видоъ навишт, аммо пас аз парвоз ӯ фаромӯш шуд. Вақте ки садамаи ҳавопаймо рух дод, рафиқонаш онро ба Валентина доданд. Ин аст он чизе, ки дар он ҷо навишта шуда буд: 

«Агар чизе рӯй диҳад, ман аз шумо хоҳиш мекунам ва пеш аз ҳама аз ту, Валюша, ғамгин нашавед. Охир, ҳаёт боқӣ мемонад ва ба касе кафолат дода намешавад, ки фардо ӯро мошин зер накунад. Лутфан ба духтарони мо ғамхорӣ кун, онҳоро тавре дӯст дор, ки ман дӯст медорам. Онҳоро илтимос эрка ба воя нарасон, балки одамони воқеӣ, ки аз пастиву баландии зиндагӣ наметарсанд тарбият кун.
Хуб, ҳаёти шахсии худро тавре ба тартиб дарор, ки виҷдонат ба ту мегӯяд, ба тавре ки мувофиқи медони. Ман ба зиммаи ту ҳеҷ гуна ӯҳдадориҳоро намегузорам ва ҳуқуқ низ надорам".