Наврӯзро дар кишварҳои мухталиф чӣ гуна ҷашн гирифта мешавад

Наврӯз қадимтарин ҷашн аст, ки то ҳол онро миллионҳо нафар дар ҷаҳон таҷлил мекунанд. Фарорасии соли нав ва фаро расидани баҳор дар ин рӯз на танҳо дар Осиёи Марказӣ, балки дар Ховари Миёна, Қафқоз, Балкан ва ҳатто дар Русия ва Чин ҷашн гирифта мешавад. 

Ин ҷашни олиҷаноб рамзи ҳамбастагии инсон бо табиат буда, дар рӯҳияи дӯстӣ, сулҳ ва оромӣ таҷлил карда мешавад. Аз соли 2009 инҷониб Наврӯз ба рӯйхати мероси фарҳангии ғайримоддии башарият шомил карда мешавад ва аз соли 2010 инҷониб байналмилалӣ эълон мешавад. 

Таърихи Наврӯз ба даврони "Авесто" - китоби муқаддаси зардуштия бармегардад. Албатта, бо мурури замон анъанаҳои ҷашн тағйир ёфта, завқи миллӣ пайдо карданд. Мо хусусиятҳои ҷолиби ҷашни Наврӯзро, ки барои кишварҳои мухталиф хосанд, ҷамъ овардем. 

Тоҷикистон 

Дар ҷумҳурӣ ин рӯзи эҳтиром ва омурзиши гуноҳҳо, замоне аст, ки одамон ҳама ғаму ғуссаро раҳо мекунанд ва аз фарорасии баҳор ва бедории табиат шодӣ мекунанд. Дар ин давра корҳои кишоварзӣ оғоз меёбанд. Албатта, ид зиёда аз як рӯз таҷлил карда мешавад, одати васеъ ва дарозмуддат гаштан одат шудааст. 

Дар ҳама ҷо чорабиниҳои гуногун баргузор мешаванд, масалан, гӯштини миллӣ ва бозиҳои аспкашии бузкашӣ. Тоҷикон дастархони пурнозу неъмат оростаанд ва хӯроки асосӣ, албатта, суманак, таоми миллиест, ки аз донаҳои гандуми сабзида тайёр карда мешавад. Инчунин муҳим аст, ки ҳафт хӯрок бо ҳарфи "син" дар мизи идона ҳузур дошта бошанд. Ҳамаи онҳо рамзҳои махсус доранд. 

Ӯзбекистон 

Дар ин кишвар низ ид бо тантанаҳои мардумӣ ва дастархони пурнозу неъмат таҷлил карда мешавад. Ӯзбекҳо боварӣ доранд, ки аъмоле, ки шахс дар давоми 13 рӯзи Наврӯз анҷом медиҳад, дар тӯли сол аз ҷониби ӯ иҷро карда мешавад ва ҳар як тӯҳфае, ки дар ин вақт дода мешавад, ба донор чандин маротиба подош хоҳад дод. 

Сумалак инчунин хӯроки асосии дастархон аст. Донаи сабзида, ки аз он тайёр карда мешавад, рамзи зиндагӣ ва фаровонӣ ҳисобида мешавад. Таоми дигари анъанавӣ халиса мебошад. Онро аз гӯшт ва гандум тайёр карда, дар дег як шабонарӯз ҷӯшонанд.

Қазоқистон 

Дар Қазоқистон ин ид Наурыз ном дорад. Қазоқҳо инчунин боварӣ доранд, ки шумо ҳар қадар идро саховатмандона ҷашн гиред, ҳамон сол ҳамон қадар муваффақ ва фаровон хоҳад буд. Мисли дигар кишварҳо, тозакунӣ аҳамияти калон дорад. Дар арафаи ид пирамарди ришдори сафед Қыдыр ата сайругашт мекунад, ки ӯ ҳатман саъйи одамонро мебинад. 

Хӯроки асосии ҷашн дар Қазоқистон Наурыз коже аст. Шарти асосии тайёр кардани он мавҷудияти ҳафт ҷузъ аст: гӯшт, об, ғалла, равған, намак, орд ва шир. Рақами ҳафт чун анъана дар таҷлили Наврӯз нақши муҳим мебозад ва қазоқҳо инро фаромӯш намекунанд. Боздид аз ҳафт хона ва даъват кардани ҳамон миқдор одамонро фоли нек мешуморанд. 

Туркманистон 

Дар Туркманистон идро Наврӯз меноманд ва хӯроки асосии он семени мебошад. Бузургтарин ҷашн дар водии доманакӯҳи Ахала баргузор мешавад, ки дар он намоишгоҳҳо, лаҳвҳои миллӣ ва тантанаҳо баргузор мешаванд. 

Намоишгоҳи қолинҳои миллӣ, ки дар он шумо шоҳкориҳои воқеии қолинбофии муосирро мебинед, ҷои махсусро ишғол мекунад. 

Ва шом онҳо оташ меафрӯзанд, ки дар он ҳама мушкилот ва нохушиҳо месӯзанд.

Қирғизистон

Дар Ноорузи Қирғизистон сумолок аз гандуми сабзида, орд, ширинӣ ва чормағз омода мешавад. Компонентҳоро дар дегдони калон омехта мекунанд ва сангҳои хурдро ба поён мепартоянд, то ки сӯзондани табақ пешгирӣ карда шавад. Пас аз пухтупаз, онҳо бароварда мешаванд, аммо агар касе бо санг дучор ояд, шумо бояд ният кунед. 

Инчунин дар Қирғизистон боварӣ доранд, ки агар дар рӯзи ид барф борад, ин нишонаи хуб аст. Ранги сафед умуман нақши махсус дорад. Ҳатто зебоиҳои қирғизро ба барфи сафед дар Нооруз муқоиса карданд ва рӯйи мизҳо рӯйпӯшҳои сафед гузоштанд.

Эрон 

Дар Эрон барои соли нав онҳо на камтар аз 10 рӯз истироҳат мекунанд ва суннатҳоро на танҳо дар худи ҷашн, балки пеш аз он ва чанд рӯз пас риоя мекунанд. 

Масалан, шаби сешанбеи охирини пеш аз Наврӯз маросими "Чаҳоршамбе-сурӣ" баргузор мешавад. Одамон ба кӯчаҳо мебароянд, гулханҳои сабук аз болои оташ мегузаранд ва пиротехникӣ мекунанд. Ва дар рӯзи 13-уми сол, "Сиздах-бе-дар", шумо бояд ҳатман аз хона, масалан, берун аз шаҳр бароед, вагарна шуморо то рӯзи таътили оянда бадбахтӣ дучор мекунад.

Қаҳрамони асосии ид Ҳоҷӣ Фирӯз аст, ки дар кӯчаҳо бо чеҳраи сиёҳ сайругашт карда, омадани соли навро эълон мекунад. Вақте ки ид ҷашн гирифта мешавад, онҳо "ҳафт-син" (ҳафт ашёро бо ҳарфи "син") болои миз гузошта, тухмҳоро ранг мекунанд.