Чӣ гуна ҷавонон метавонанд дар Тоҷикистон тиҷорати экологии худро оғоз кунанд? - таҷрибаи муассиси econation.tj

Ба ҳифзи муҳити зист дар Тоҷикистон аҳамияти назаррас дода мешавад: на танҳо фаъолон, балки роҳбарияти кишвар низ, дар бораи мушкилоти ин соҳа сӯҳбат мекунанд. Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар суханрониҳояш ба масъалаҳои экологӣ зуд-зуд таваҷҷӯҳ зоҳир мекунад, гузашта аз ин, кишвар дар ташаббусҳои СММ фаъолона иштирок мекунад.

Боиси хушнудист вақте ки на танҳо давлат дар бораи мушкилоти экологӣ фикр мекунад, балки ҷавононе, ки лоиҳаҳои худро оид ба ҳалли мушкилоти экологӣ фаъолона амалӣ мекунанд.

Мо бо Фарзона Ҳамидоваи 21-сола, созандаи мағозаи хеле ҷавон econation.tj, ки халтаҳои савдои бофандагиро бо нақшҳои миллӣ пешниҳод мекунад, ҳамсӯҳбат шудем. Ӯ қисса кард, ки чӣ гуна идеяи эҷоди ин лоиҳаро пайдо кардааст, хусусияти харидорони ӯ дар чист ва чаро истифодаи онҳо барои муҳити зист ин қадар муҳиманд.

"Чунин ҳолат ба бисёриҳо ошност: шумо ба мағоза меравед, онҳо ба шумо дар як халта равған медиҳанд, дар халтаи дигар қаймоқ, инчунин дар сейум хамираи дандонҳоро, ва ин ҳамаро дар халтаи калони дигар меандозанд? - мепурсад Фарзона - ва агар шумо гӯед, ки халтаи пластики лозим нест, ҳайрон мешаванд".

Истифодаи борхалтаҳо аксар вақт аз ҷониби фурӯшандагон ташвиқ карда мешавад, онҳо худашон пешниҳод мекунанд ва харидорон одатан рад намекунанд, зеро ҳама чиз ройгон аст. Аз ин рӯ, духтар тасмим гирифт, ки ба ҷои халтаҳои пластикӣ барои хариди хурока  халтаҳои экологӣ пешниҳод кунад.

Албатта, идеяи чунин халтаҳо нав нест, иқрор мешавад Фарзона. Аммо духтарак тасмим гирифт, ки ба идеяи худ нақшҳои миллиро илова кунад, то ранги анъанавии тоҷиконро ба онҳо хотиррасон кунад.



"Ман ба хулосае омадам, ки чаро не, ман тамоми имконотро дорам. Ман дӯзандаеро медонам, ки метавонад халта дӯзад, ман духтареро медонам, ки медонад, чӣ гуна нақшҳои миллии зеборо ба монанди "чакан" созад. Онҳо ҳатто аз ҷониби ЮНЕСКО қайд карда мешаванд. Инчунин ман медонам, ки аз куҷо мавод харидан мумкин аст, ман тарҳи хуби Instagram, аксҳои зебо таҳия карда метавонам", - гуфт Фарзона.

Фарзона ташаббускори лоиҳа гардид, ки дар охири моҳи сентябр оғоз ёфт. Фарзона дар Донишгоҳи Технологии Тоҷикистон таҳсил мекунад, дарсҳо бо иқтисод ва маркетинг алоқаманданд - маҳз он чизест, ки дар пешбурди тиҷорат кӯмак карда метавонад.

"Ҳоло мо дар даста чор нафарем: ду дӯзанда, ман ташкилотчӣ ҳастам, дӯсти дизайнерам, ки услуб барои Instagram офаридааст, нишони маҳсулотро ихтироъ кард,  аксбардори ташкил кард. Инчунин, баъзан ман ба кӯмаки дӯсти  SMM-и худ ниёз дорам, гарчанде ки ман худам кӯшиш мекунам дар ин самт рушд кунам", - мегӯяд ин фаъол.

Раванди эҷоди халтаҳои дастӣ хеле тӯлонӣ аст, аммо арзанда мебошад, зеро дар натиҷа нотакрор мешаванд. Ду дӯзанда якбора ба харид машғуланд: яке нақш месозад ва сумкаи тайёр медӯзад, дуввумӣ нақши миллиро гулдӯзӣ мекунад. Пас халтаҳоро аксбардорӣ мекунан, аксҳо коркард ва дар Instagram ҷойгир карда мешаванд.

Созандаи лоиҳа инчунин қайд мекунад, ки хусусияти халтаҳои ӯ беназирӣ мебошанд, зеро шумо метавонед тарҳи инфиродии худро фармоиш диҳед. Харидор намунаи ба худаш писандро мефиристад ва аз рӯи он эскиз месозад. Боре ба духтарон ҳатто амр дода шуд, ки нишони ташкилотро гулдӯзӣ кунанд. Инчунин халтаҳои дорои атлас ҳастанд, аммо чакани миллӣ хеле маъмултар аст. Воқеан, худи Фарзона нақшу нигорҳоро мекашад.

«Ман наққоширо дӯст медорам, тасвири манзараҳо, нақшҳо ва гулҳои гуногун хеле ҷолиб аст. Гуфтан мумкин аст, ки ман истеъдоди худро барои кашидани нақшҳо истифода мекунам, то дар ин халтаҳо нақшҳои беназир ва хеле равшан эҷод кунам", - гуфт духтар.

Фарзона мегӯяд, ки ӯ талош кардааст арзиши маҳсулоташро дастрас кунад, махсус барои дарёфт кардани доираи нархҳо ба супермаркети калоне рафт. Ғайр аз ин, дар лоиҳаҳои экологӣ на танҳо фоида дар ҷои аввал меистад, балки ба одамон расонидани он ақидае муҳим аст, ки истифодаи халтаҳои полиэтиленӣ ба муҳити атроф зарароваранд ва барои онҳо маҳсулоти алтернативӣ қулай ва на он қадар гарон мавҷуд аст.


"Ман ба супермаркет ҳамон халтаҳоро, ки арзишашон 50-80 сомонӣ аст, дидам, аммо онҳо аз корхона истеҳсол мешаванд, дар муқоиса бо халтаҳое, ки ман месозам, фарқи калон вуҷуд дорад, зеро ман барои ҳар яки он кӯшиш мекунам ва  иҷро кунам", - тавзеҳ медиҳад Фарзона.

Дар сайти econation.tj ду андоза ва ранги халтаҳо мавҷуданд (сиёҳ ва сафед). Харидор бо вуруди атлас 45-50 сомонӣ, бо нақшҳои гулдӯзии дастӣ - вобаста ба андоза аз 80 то 100 сомонӣ арзиш дорад. Ғайр аз он, истифодаи онҳо танҳо барои харидории хӯрокворӣ шарт нест, мегӯяд созанда, онҳо метавонанд ба мисли  Аврупоиҳо чун халтаҳои ҳаррӯзаи занона истифода кунанд.

Шунавандагони мақсадноки лоиҳа хеле васеъанд, зеро мушкилоти экологӣ ҳамаро ба ташвиш меорад. Аммо, пеш аз ҳама, ҷавонон ба таваҷҷӯҳи сайёҳон, ки ҳамеша завқи миллиро мафтун мекунанд, умед мебанданд.

«Беҳуда нест, ки лоиҳаи маро «econation»- экология ва миллат меноманд. Мо мехоҳем нишон диҳем, ки миллати мо дар канор нест, мо ҷонибдори ҳифзи табиат ва экология ҳастем”, - гуфт Фарзона.

Духтар шикоят мекунад, ки то ҳол ба халтаҳо ҳанӯз талабот зиёд нест. Вай инро ба он медонад, ки мардум бехабар аст, онҳо дар бораи то чӣ андоза зараровар будани халтаҳои полиэтиленӣ маълумоти кофӣ надоранд. Фарзона инчунин иқрор мешавад, ки худи ӯ ҳанӯз ба таблиғи мағозаи худ ҷиддӣ машғул нашудааст. Аммо аллакай нақша дорад, ки бо он ҷойҳое, ки онҳо чизҳои этникиро мефурӯшанд, робита барқарор карда, ба таблиғи халтаҳо фаъолтар шурӯъ кунанд, зеро онҳо пойдоранд ва илова бар ин, услубӣ низ ҳастанд.