Аз мутахассисони Донишгоҳи славянии Русияву Тоҷикистон фаҳмидем, ки барои чи касби "фарҳангшинос" лозим аст ?

Фарҳанг ва санъат дар Тоҷикистони муосир чӣ нақш дорад? Чаро мо ба касби "фарҳангшинос" ниёз дорем? Ин ва дигар саволҳоро ба кормандони кафедраи фарҳангшиносии Донишгоҳи славянии Русия-Тоҷикистон додем.

Ладыгина Олга Владимировна, доктори илмҳои фалсафа, дотсент, мудири кафедраи фарҳангшиносӣ ва Каримова Рухайё Назимовна, муаллими калони кафедра, номзади илиҳои таърих, розӣ шуданд, ки ба саволҳои Halva.tj посух гӯянд.

Дар бораи касби "фарҳангшинос"

Ба гуфтаи Олга Ладыгина, дар ҷомеаи муосири тоҷик фаҳмиши возеҳи фаъолияти касбии фарҳангшиносон вуҷуд надорад. Умуман қабул шудааст, ки ин як машғулияти ҷиддӣ нест. Бинобар ин стереотип, бисёре аз донишҷӯён, фарҳангшиносиро ҳамчун мавзӯи асосии омӯзиши худ интихоб намуда, на он қадар интихоби бошуурона мекунанд.

Албатта, ин андеша иштибоҳи бузургест. Соҳаи кори фарҳангшиносонро, ба мисли раванди тайёрии касбии онҳо, сабукфикрона номидан мумкин нест.

«Фаъолияти касбии фарҳангшинос ба соҳаи ҷалби одамон ба ҷаҳони фарҳанг фаро гирифта мешавад. Онҳо дорои технологияҳое мебошанд, ки барои ба роҳ мондани иқтидори эҷодии одамон, фаъолияти иҷтимоӣ ва фарҳангии онҳо таҳия шудаанд ”, - гуфт Ладыгина.

Маданиятшиносон бо ҳифзи мероси фарҳангӣ, рушди туризм, коммуникатсионии иҷтимоӣ-фарҳангӣ ва оммавӣ машғуланд. Онҳо соҳаи ҳокимияти давлатӣ, минтақавӣ ва маҳаллиро хуб медонанд, чорабиниҳои фарҳангию маърифатӣ ва лоиҳавиро анҷом медиҳанд.

Чунин мутахассисон ҳам дар дохили кишвар ва ҳам дар соҳаи муносибатҳои байналмилалӣ ниёз доранд. Фарҳангшиносон сиёсати давлатии фарҳангиро амалӣ намуда, робитаҳои байнифарҳангиро ҳамоҳанг месозанд, ки барои ҳар як кишвар чунин як самти муҳимро ба монанди ҳамкориҳои байни миллатҳо таҳия мекунанд.

«Хусусияти байнисоҳавии фарҳангшиносӣ имкон медиҳад, ки худро дар соҳаҳои гуногун дарк кунад », - қайд мекунад муаллими кафедра Руҳаё Каримова.

Мутахассисони фарҳанг дар ВАО, реклама ва PR-агентиҳо кор мекунанд, дар соҳаҳои фарҳанг, фароғат ва сайёҳӣ менеҷер мешаванд, бо таҳқиқот ва таълим машғуланд.

Дар бораи донишҷӯён ва раванди таълим

Тавре ки Руҳайё Каримова ба мо гуфт, вазифаи асосии Шӯъбаи фарҳангшиносӣ рушди муносибати эҷодии донишҷӯён, кумак ба онҳо дар мавқеи фаъол ва мустақил мебошад. Ин равиш ба донишҷӯён имкон медиҳад, ки тафаккури эҷодиро, ки барои як мутахассиси муосир барои пайдо кардан ва татбиқи ғояҳои нав зарур аст, инкишоф диҳанд.

Инчунин хеле муҳим аст, ки дар раванди таълим донишҷӯён ҷаҳонбинии худро васеъ мекунанд. Таҳаммулпазирӣ, қобилияти пазироии ақидаи гуногун ва арзишҳои, маърифатнокӣ, раҳму шафқат ва ҷавонмардӣ - хислатҳое мебошанд, ки онҳо барои дар дили ҷавонон ҷой кардан кушиш мекунанд. Эҳтироми амиқ ба фарҳанги халқҳо ва хоҳиши ҳамдигарфаҳмӣ ва ҳамкорӣ асоси фаъолияти касбии онҳо дар оянда хоҳад буд, новобаста аз кадом соҳае, ки онҳо интихоб мекунанд.

"Мутаассифона, ҳоло мо гуфта наметавонем, ки ҳамаи донишҷӯёни самти мо ин ихтисосро бошуурона интихоб кардаанд", - мегӯяд Каримова.

Аммо, донишҷӯёне, ки ибтидо ба фарҳангшиносӣ майл доранд ва бошуурона интихоби худро кардаанд, кам нестанд. Чунин донишҷӯён, таҳсилро дар оянда дар магистратура идома медиҳанд. Бисёр вақт бачаҳое, ки "тасодуфан" ба шӯъба омада буданд, бо гузашти вақт, дар раванди омӯзиш, ба омӯхтани фарҳанг шавқ пайдо карданд.

“Донишҷӯёни муосир хеле серҳаракатанд, бо замон мувофиқанд ва омодаанд, ки бисёр идеяҳои худро пешниҳод кунанд. Таълим додани чунин ҷавонон хуш аст », - нақл кард муаллима.

Мудири кафедра Олга Ладыгина дар бораи барномаи таълимии фарҳангшиносӣ сухан гуфт. Он фанҳоеро дар бар мегирад, ки ба рушди малакаҳои ташкили чорабиниҳои фарҳангии аҷиб равона шудаанд.

Дар раванди омӯзиши чунин фанҳо, аз қабили "Фарҳанги визуалӣ", "Асосҳои тарроҳии иҷтимоию фарҳангӣ" ва ғайра, донишҷӯён ба фаъолияти лоиҳа машғуланд, ташаббусҳои худро ҳамчун варақаҳои имтиҳонӣ ҳимоя мекунанд.

Кафедра инчунин шумораи зиёди чорабиниҳоро мегузаронад: экспедитсияҳои этнологӣ дар минтақаҳои Тоҷикистон, намоишгоҳҳо, озмунҳои аксҳо, фестивалҳои филмҳо. Ду маҳфили эҷодӣ мавҷуданд: "Арт-эҷодӣ" ва "Корвони фарҳангҳо".

Оид ба нақши санъат дар Тоҷикистони муосир

Ба гуфтаи Олга Ладыгина, санъат, чун дар ҳама давру замонҳо, дар раванди тарбияи шаҳрванд ва ташаккули ғояҳои эстетикӣ нақши муҳим дорад.

"Санъат ҳаётро бо тамоми зуҳуроти худ инъикос мекунад, ба дарки идеалҳои ахлоқии зиндагӣ кумак мекунад, ҳар шахсро дар роҳи маънавӣ ва ҷустуҷӯи маънои ҳаёт ҳидоят мекунад", - илова кард вай.

Рӯҳайё Каримова инчунин ба мо дар бораи равияҳои асосии санъати муосири Тоҷикистон каме нақл кард. Ба гуфтаи вай, дар ин марҳила он дар самтҳои гуногун рушд мекунад. Чизи асосӣ муроҷиат ба пайдоиши фарҳанги анъанавии халқи тоҷик мебошад. Албатта, баъзе рассомони тоҷик кӯшиш мекунанд, ки бо замон ҳамқадам бошанд. Ба шарофати ин, омезишҳои ҷолиби унсурҳои анъанавӣ бо равияҳо ва самтҳои муосири ғарбӣ ба даст оварда мешаванд.

Каримова гуфт, ки дар Тоҷикистони муосир фарҳанг ва санъат ба ҷуз аз функсияҳои фароғатӣ, инчунин нақши муттаҳидсозанда дорад ва қисман ҳамчун воситаи идеологӣ хидмат мекунанд.

Азбаски санъат ба ҷанбаҳои ҳассос ва эмотсионалии шахсияти инсон таъсир мерасонад, пас шумо метавонед бо кӯмаки он дар инсон ҳисси ватандӯстӣ, муҳаббат ба зодгоҳи худ, таваҷҷӯҳ ба таърих ва фарҳанги халқаш бедор кунед.

Забони русӣ ҳамчун забони хориҷӣ: чӣ гуна ин забон ба мактаббачагони тоҷик таълим дода мешавад