"Тоҷикистон воқеан ҳам таассурот бахшид": омӯзгорони Русия дар бораи кор дар мактабҳои тоҷикӣ

Се омӯзгори рус гуфтанд, ки чаро тасмим гирифтаанд ба Тоҷикистон раванд, ин кишвар онҳоро чӣ гуна мутаассир кардааст ва оё омӯзондани мактаббачагони тоҷик душвор аст ё не. Бо вуҷуди пандемия ва марзҳои пӯшида, моҳи октябр як лоиҳаи муштараки таҳсил миёни Русия ва Тоҷикистон татбиқ карда шуд.

Муаллимони рус ба шаҳрҳои гуногуни Тоҷикистон парвоз карданд, то дар мактабҳои маҳаллӣ дарс диҳанд ва таҷрибаи худро ба ҳамкасбон мубодила кунанд.

Halva.tj бо се нафари онҳо сӯҳбат кард, ки ҳар кадоми онҳо чанд сол боз дар ин лоиҳа ширкат меварзанд. Мо ба онҳо ҳамон саволҳоро додем ва се ҳикояи ҷолибро омӯхтем, ки онҳоро муҳаббат ба касб ва ҳаваси ба Тоҷикистон муттаҳид кардааст. 

Кабанова Светлана Юрьевна, муаллими забон ва адабиёти рус

Дар бораи лоиҳа чӣ гуна шунидед? 

Ман вилояти Ярославлро дар лоиҳа намояндагӣ мекунам, пешниҳод аз Раёсати маорифи вилоят омадааст. 

Чаро шумо қарор додед, ки дар ин барнома иштирок кунед? Оё пештар тақдири шуморо бо Тоҷикистон робита дошт? 

Ман худам тасмим гирифтам, ки дар зиндагӣ чизеро бояд тағир дод, ман мехостам бифаҳмам, ки Осиёи Марказӣ чист. Дар тӯли 11 соли охир, ман мактаби миёнаи рақами 27-и шаҳри Рыбинскро роҳбарӣ мекардам, моҳи июли соли 2018 тасмим гирифтам, ки ба роҳи омӯзгорӣ баргардам ва ҳамчун муаллим дар хориҷа идома диҳам. 

Хешовандон ва дӯстони шумо ба ин иқдоми далеронаи шумо чӣ гуна муносибат карданд? 

Хешовандонам ба қарори ман муносибати хуб карданд, онҳо ҳамеша маро дастгирӣ мекунанд. 

Дарсҳои аввал бо бачаҳо чӣ гуна гузаштанд? 

Ман лоиҳаро на дар Душанбе, балки дар шаҳри Ваҳдат, дар мактаби рақами 3 ба номи В.В.Терешкова оғоз намуда, дар он ҷо ду сол кор кардам. Дар баробари ин, боз дар Литсейи техникии Тоҷикистон дар Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С.Осимии Душанбе кор кардам. 

Дарсҳои аввал бо бачаҳо олиҷаноб буданд. Шумо медонед, ки кӯдакон бо чашмони зебои қаҳваранги худ ба мо менигаристанд, чеҳраашонро ба тааҷҷуб кушода, ҳайрон буданд, ки бо онҳо бо забони тозаи русӣ сӯҳбат кардан мумкин аст. 

Дар Ваҳдат ман дар синфҳои 5, 9 ва 10 дарс медодам. Ин ғалабае буд, вақте ки дар синфи 10 бачаҳо романи эпопеяи Л.Толстой «Ҷанг ва сулҳ»-ро мехонданд ва дар синфи 11 онҳо ҳамроҳи ман аз рушди рӯйдодҳо дар «Мастер ва Маргарита» -и М.А.Булгаков мафтун шуда буданд. 

Бо кӯдакон муошират кардан осон аст. Бо волидон муошират кардан душвортар аст. Кӯдакон зуд мефаҳманд, онҳо инчунин забони русиро аз волидони худ беҳтар мефаҳманд. Ва дар литсейи техникии тоҷикӣ, ки ман ҳоло дар он кор мекунам, таълим дар ҳамаи синфҳо танҳо бо забони русӣ сурат мегирад, аз ин рӯ, муошират барои мо душвор нест. 

Шумо забони тоҷикиро меомӯзед?  

Албатта ман мехостам. Ҳангоми кор дар мамлакати дӯст омӯхтани на танҳо фарҳанг, анъанаҳо, балки забон низ муҳим аст. Ва мо аллакай якчанд калима, ибораҳои ҳаррӯза ва формулаҳои хушмуомиларо медонем. "Хуш Омадед", "раҳмат". Ин суханонест, ки мо онҳоро якҷоя бо бачаҳо мешунавем ва такрор мекунем. 

Муносибати шумо бо ҳайати омӯзгорон чӣ гуна аст?

Як тими аҷоиб дар Ваҳдат буд ва ҳоло дар Душанбе. Мехостам ба шумо дар бораи ректори мо Ҳайдар Одинаевич Одиназода нақл кунам. Вай ба мо чунон меҳрубон аст, сифатҳои касбии моро чунон қадр мекунад, ки мо мустақиман ба ҳар гуна сӯҳбат бо ӯ ворид шавем. Вай ҳамеша аз тамоми корҳои мо бохабар аст.

Имрӯз, масалан, соати 7-и саҳар ман бо дархости мулоқот ба ӯ муроҷиат кардам ва Ҳайдар Одинаевич посух дод: "Лутфан, пас аз 20 дақиқа ман шуморо қабул мекунам". Ректор мутмаин аст, ки агар технологияҳои дурусти кор бо кӯдакон татбиқ карда шаванд, метавонанд аз байни бачаҳое, ки мо бо онҳо кор мекунем, Цисерони тоҷик, Архимед, Нютон бароянд. 

Оё бо ҳамкорон барои мубодилаи таҷриба семинарҳои муштарак вуҷуд доранд? 

Маро ба иттиҳодияи шаҳрии муаллимони адабиёт даъват карданд ва дар он ҷо дар бораи хусусиятҳои таълими забон ва адабиёти рус сӯҳбат кардам. Нуктаи дигари муҳим: дар дарсҳои ман аксар вақт ҳамкорони ҷавон ширкат мекарданд. Ин барои онҳо муҳим буд. 

Таассуроти шумо аз Тоҷикистон чӣ гуна аст? 

Тоҷикистон воқеан таассурот бахшид. Пеш аз ҳама, маро кӯҳҳо мафтун карданд. Вақте ки ман дар Ваҳдат зиндагӣ мекардам, ман ба кӯча баромада, аввалин чизе, ки дидам: кӯҳҳо дар тарафи чап, кӯҳҳо дар тарафи рост, кӯҳҳо дар пас, кӯҳҳо дар пеш. Ва ғайриихтиёр аз тафаккури ин манзараи афсонавӣ эҳсоси ғайривоқеӣ ба назар мерасид. 

Албатта, ман кӯҳҳоро дидан кардам, аммо ман тавонистам танҳо ба баландии 500 метр бароям. Ба боло баромадан на он қадар душвор аст, ки поён фаромадан. Соли аввал ман аз Хуҷанд ба хона парвоз кардам, 2 ағбаи кӯҳиро паси сар кардам ва акнун фаҳмидам, ки 3000 метр аз сатҳи баҳр чист. Ман ба Ромит (мамнӯъгоҳи табиӣ дар наздикии Ваҳдат - таҳрир) ташриф овардам. Ин зебоии фавқулодда ва ҳавои тозаи кӯҳистон аст.

Кӯли Искандаркӯл на танҳо бо рангҳои тобнок, балки бо шаффофияти аҷиби худ мафтун гаштааст. Бо вуҷуди ин, Душанбе эҳсосоти махсусро бедор мекунад. Дуруст мегӯянд: "Душанбе шаҳри боғ аст". Вай дарвоқеъ дар кабудиҳои боғҳо ва боғҳо дафн шудааст. Агар шумо дидед, ки инҷо чӣ гуна магнолияҳо ва садбаргҳо гул мекунанд ... Чӣ зебост! Ва лолаҳо ... Рӯҳ аз шодӣ пур мешавад ва шумо мефаҳмед: зиндагӣ зебо аст!

Гатина Светлана Форсаевна, муаллими физика

   
Шумо дар бораи барнома чӣ гуна фаҳмидед ва чаро тасмим гирифтед дар он ширкат варзед? 

Ман дар қаламрави Краснодар зиндагӣ мекунам, аммо зиндагии ман мустақиман бо Тоҷикистон алоқаманд аст: ман дар Душанбе таваллуд шуда, ба воя расидаам ва донишкадаи омӯзгориро (ҳоло Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ - ред.) хатм кардам. Ва ба шарофати он, ки ман ахбори ватани таърихии худро пайваста пайгирӣ мекардам, фаҳмидам: як лоиҳаи "Муаллими рус дар хориҷа" вуҷуд дорад. Ва, албатта, ман қарор додам, ки биравам. 

Хешовандон ва дӯстони шумо ба чунин иқдоми далерона чӣ гуна муносибат карданд? 

Барои ман ин як қадами ҷасурона набуд: ман нав ба хона баргаштам. Аҳли оила маро дастгирӣ карданд. 

Дарсҳои аввал бо бачаҳо чӣ гуна гузаштанд? 

Дарсҳои аввал бо бачаҳо хеле олиҷаноб буданд. Ҳам кӯдакон ва ҳам волидони онҳо аз пайдо шудани муаллимони рус шод буданд. Муошират бо кӯдакон комилан душвор нест. Албатта, нозукиҳои монеаи забон вуҷуд доранд, аммо муошират, дар маҷмӯъ, бидуни мушкилот мегузарад.

Шумо забони тоҷикиро меомӯзед? 

То синни 25-солагӣ ман дар Душанбе зиндагӣ мекардам, аз ин рӯ каме тоҷикӣ медонам. Табиист, ки дар ҷараёни муошират бо фарзандон ва волидон маълум мешавад, ки мо ба фаҳмидани забон шурӯъ мекунем.

Оё сатҳи бачаҳо интизориҳои шуморо қонеъ мекунад?

Кӯдакон дар ин ҷо хеле хубанд. Тавре ки дар ҷойҳои дигар, касе беҳтар меомӯзад, касе бадтар. Аммо мо аз ин вазъ раҳо мешавем, зеро бо усули таълим ошно ҳастем ва таҷрибаи бештаре дорем.

Чӣ гуна муносибат бо ҳайати омӯзгорон рушд кард?

Мо бо ҳайати омӯзгорон муносибати хеле хуб дорем: муаллимон омадани моро мунтазир буданд, хеле дӯстона буданд. Мо семинарҳо мегузаронем ва мубодилаи таҷриба мекунем. Тирамоҳи соли 2019 ман дар як семинари ноҳиявии муаллимони математика ва физика баромад кардам. Литсейи техникии мо як ҷузъи сохтори ба номи Т. академик М.С. Осимӣ. Ректори донишгоҳи мо Ҳайдар Одинаевич Одиназод қобилияти аҷиби муттаҳид сохтани одамони гуногунро дорад, ки дастаи ҳамфикронро ташкил медиҳад. Ва мо худро як ҷузъи ҷудонашавандаи ин даста ҳис мекунем. 

Дар бораи таассуроти аввалини худ аз Тоҷикистон ва Душанбе нақл кунед. 

Ман Душанбе, ин шаҳри офтобӣ ва меҳмоннавозро дӯст медорам. Ман худро дар ин ҷо худро хеле хуб эҳсос мекунам: ҳамсинфони собиқам ва дӯстонам дар наздикӣ ҳастанд. Ман дар ҷавонӣ дар бисёр ҷойҳо будам, мехоҳам ин ҷойҳоро дубора бубинам. 

Дворецкая Ольга Ивановна,  муаллими биология

 
Шумо дар бораи барнома чӣ гуна шунидед? 

Ман аз Кузбасс (вилояти Кемерово - эзоҳи муҳаррир) омадам. Ба ман аз шӯъбаи маориф занг зада, дар бораи лоиҳа нақл карданд. Аз шаҳри Междуреченск ду муаллимро даъват карданд, моро соли 2017 ба Тоҷикистон фиристоданд, ман дар қатори пешравон будам. Ҳоло ман соли чорум аст, ки дар ин ҷо кор мекунам.

Ба чунин иқдоми далерона оила ва дӯстони шумо чӣ гуна муносибат карданд? 

Аҳли оила ва дӯстонам маро дастгирӣ карданд. Ҷолиби диққат аст, ки чӣ гуна ҳама чиз дар ин ҷо кор мекунад. Ва миссияи олиҳиммат мебошад. 

Дарсҳои аввал бо бачаҳо чӣ гуна гузаштанд? 

Бачаҳо моро интизор буданд, онҳо ба мо таваҷҷӯҳи бепоён доштанд ва дар назари онҳо эҳтироми амиқ ба Русия доштанд. Кӯдакон хеле кушода ва меҳрубонанд. Меҳрубонӣ хусусияти фарқкунандаи бачаҳои тоҷик аст.

Оё сатҳи бачаҳо интизориҳои шуморо қонеъ мекунад? 

Сатҳи бачаҳо гуногун аст, аммо ба мисли мо. Бо назардошти он, ки мо бо як ҳадафи башардӯстона омадаем, пас таълими фанҳои табиӣ бо забони русӣ барои кӯдакон воқеан зарур аст. Ҳис карда мешавад. 

Шумо забони тоҷикиро меомӯзед? 

Мо забонро ба таври мушаххас намеомӯзем, аммо кӯдакон мекӯшанд, ки ақаллан баъзе ибораҳоро бидонем, онҳо ба мо меомӯзонанд. Маълум мешавад, ки мо ба якдигар таълим медиҳем. 

Чӣ гуна муносибат бо ҳайати омӯзгорон рушд кард? 

Муносибатҳо бо ҳамкорон гарму дӯстона мебошанд. Омӯзгорони маҳаллӣ барои дарсҳои кушод ба назди мо меоянд. Ҳар як идора камера дорад, бинобар ин дарсро ҳар вақт аз утоқи директор тамошо кардан мумкин аст. Мо ба ин одат кардаем. 

Дар бораи таассуроти аввалини худ аз Тоҷикистон нақл кунед. 

Азбаски ман аз Сибир ҳастам, ман худро гарм ҳис мекунам! Офтоб ва меваҳои зиёд. Дар Русия ибораи "Тоҷикистони офтобӣ" -ро зуд-зуд мегӯянд ва ин дуруст аст: офтобӣ. Имкони сайёҳат ва сайри кишвар танҳо дар рӯзҳои таътили тирамоҳӣ ва баҳорӣ дастрас аст. Ҳама десанти муаллимони мо ба кӯли Искандаркӯл рафтанд. Россторудничество ба қалъаи Ҳисор экскурсия ташкил намуд. Дар наздикии Душанбе осоишгоҳҳо бо оби маъданӣ ҳастанд, буданд. Асосан, мо имкони сафар танҳо дар Душанберо дорем. Шаҳри зебои пур аз гул, боғҳои аҷоиб. Хусусан ва вақти рафтан ба ҷое нест, мо ба ин ҷо барои кор омадем.

Ёдовар мешавем, ки лоиҳаи муштараки башардӯстона дар бораи кори омӯзгорони рус дар Тоҷикистон ҳанӯз соли 2017 оғоз ёфта буд. Ҳар сол даҳҳо омӯзгор аз тамоми гӯшаҳои Русия ба шаҳрҳои гуногуни Тоҷикистон мераванд ва дар мактабҳои маҳаллӣ аз фанҳои забон, адабиёт, физика, биология ва дигар фанҳои барномаи таълимии русӣ дарс мегӯянд. 

Лоиҳа аз ҷониби Русия ва Тоҷикистон маблағгузорӣ мешавад. Ба муаллимон музди меҳнат, хароҷоти ҷойивазкунӣ ва манзили ройгон ва мавод барои дарсҳо дода мешавад. Тибқи созишнома, ҳамаи дарсҳо бо забони русӣ ва тибқи барномаҳои мактабҳои русӣ гузаронида мешаванд.